Thứ Sáu, 1 tháng 3, 2013

Giảm được đau thì lại tăng men gan

Độ này em hay bị cảm lạnh, đau đầu do thời tiết nóng lạnh, mưa gió thất thường, trong túi lúc nào cũng phải có vỉ Efferalgan; nhưng uống nhiều thuốc thấy mệt mỏi, kém ăn lắm.
- Thế là cô giống người tây rồi. Tốc độ cuộc sống tăng nhanh, công chuyện nhiều, kiếm tiền nhiều nhưng cũng lo toan nhiều. Sinh hoạt, giải trí cũng nhiều thứ ánh sáng, tiếng ồn, nhạc to, tivi suốt ngày, rồi lại lên mạng... toàn các thứ tích cóp cho triệu chứng đau đầu, giảm đề kháng sinh cảm cúm, nhức đầu, sổ mũi. Phải uống thuốc giảm đau. Rồi dùng nhiều thuốc lại bị tác dụng phụ hại đến gan, thận, dạ dày... thành cái vòng luẩn quẩn.
- Rắc rối thế cơ à. Vậy phải làm sao bây giờ?
-Xin kể cô nghe câu chuyện về thuốc giảm đau. Thập kỷ 50-60 thế kỷ trước, Tập đoàn dược phẩm Grunenthal ở miền tây nước Đức sản xuất thuốc Thalidomide được quảng cáo là thần dược, trong đó dùng cho phụ nữ mang thai trị chứng ốm nghén khỏi nhức đầu, chóng mặt, mất ngủ. Trong vòng 10 năm, đã có 10.000 trẻ sinh ra bị quái thai dị dạng, trở thành một scandal ầm ỹ trên thế giới. Sau nửa thế kỷ gây tội lỗi, hãng này đã dựng tượng đài một đứa trẻ dị dạng không có tay chân để khắc sâu ký ức không được quên và Tổng giám đốc Harald Stock đã có lời xin tha thứ cho thảm họa này.
- Nhưng đấy là do bà bầu dùng thuốc, em dùng chắc không sao và sẽ tránh thuốc này ra.
- Họ hàng nhà thuốc giảm đau rất đông đúc, bao gồm: Giảm đau hạ sốt thông thường không có chất gây nghiện, thuốc giảm đau có chất gây nghiện, thuốc giảm đau chống viêm không có steroid, thuốc trị đau nửa đầu, thuốc an thần... không thể kể hết. Hôm nay chỉ nói một loại rất hay dùng là thuốc giảm đau hạ sốt không có chất gây nghiện có thành phần chính là paracetamol.
Có rất nhiều tên thương mại tùy theo hãng thuốc, nhưng có chung paracetamol là thành phần dược tính chính để điều trị chứng đau, nhức đầu và hạ sốt. Hoạt chất này được chuyển hóa chủ yếu tại gan rồi thải qua đường thận, nên ảnh hưởng đến chức năng gan, thận. Trong các sách thuốc,  chỉ dẫn cho paracetamol luôn nhắc đến thận trọng khi liên quan đến chức năng gan, thận vì sự lạm dụng thuốc làm tăng men gan - dấu hiệu cảnh báo nguy cơ suy gan, thận.
- Vậy khi  bị đau, sốt thì làm thế nào nếu không dùng thuốc paracetamol?
- Đau sốt thì cần dùng thuốc, tất nhiên. Nhưng thuốc có loại phải có đơn của bác sĩ và có loại không cần đơn. Các thuốc giảm đau loại paracetamol thuộc loại không cần đơn ngay cả ở các nước nghiêm ngặt nhất về thuốc men, ta thì cứ ra hiệu thuốc mà mua, có thể xin đâu cũng được nên cứ vô tư dùng thoải mái, gây lạm dụng thuốc.
Thói quen dùng thuốc để giải quyết ngay lập tức cái khó chịu khi đau (được khuyến khích bằng các clip quảng cáo của các hãng dược trên tivi) là điều người tiêu dùng cần kiên quyết tránh. Đầu tiên, cần tự tìm hiểu vì sao mình bị đau: Thời tiết; khí hậu; ăn uống rượu bia nhiều, đạm cao; công việc quá tải; vui chơi giải trí quá độ; ô nhiễm môi trường (bụi bặm, khí thải, tiếng ồn...); lạm dụng điều hòa nhiệt độ cả 2 chiều nóng lạnh, vận động thể lực sai tư thế và quá mức... Khi có định hướng một nguyên nhân nào đấy, ta tự điều chỉnh loại bỏ tác hại đó mà chưa cần dùng thuốc. Việc biết cách nghỉ ngơi thư dãn cũng giúp ích cho khỏi bị đau, ví dụ ngồi làm việc hay chơi game trên máy vi tính, sau 1 tiếng biết nghỉ giải lao 5- 10 phút ra hít thở khí trời, tập một số động tác thể dục nhẹ sẽ chẳng cần đến 2 viên thuốc  trị đau.
- Nhưng khi cảm sốt, đau đầu, đau người thật sự thì phải chữa chứ?
- Cần đi khám bệnh hoặc ít ra phải hỏi tư vấn để loại trừ những triệu chứng do nguyên nhân trầm trọng khác, ví như đau do ngộ độc, chấn thương, khối u, viêm nhiễm... Chỉ khi biết chắc chắn nguyên nhân đau là triệu chứng cơ năng không phải bệnh thực thể, lúc ấy mới nghĩ đến chuyện dùng thuốc giảm đau. Nghĩ đến nghĩa là xem lại mình có tiền sử gì về gan, thận hay không, có đang dùng một loại thuốc khác có thể gây tương tác với paracetamol hay không, có đang phải điều khiển xe, máy móc gì không, triệu chứng phụ khi uống thuốc là gì (buồn nôn, dị ứng, co thắt phế quản..), đang có thai không...
Chỉ khi thấy an toàn mới dùng thuốc và không bao giờ nên dùng kéo dài để tránh gây hại đến chức năng gan, thận.

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét