Thứ Tư, 30 tháng 1, 2013

Rubella còn được gọi là “ Sởi Đức ” hay bệnh “ Sởi ba ngày ”.

Rubella còn được gọi là “ Sởi Đức ” hay bệnh “ Sởi ba ngày ”.
Rubella và Sởi gây ra bởi hai loại vi rút khác nhau và đễ dàng nhận biết bởi một loại ban có hình dạng và màu sắc khá điển hình  
( hình dạng bên ngoài của ban khá giống nhau giữa Sởi-_Rubella_ Scarlet Fever ). Tuy  nhiên, Rubella không nặng và không lây
nhiễm như Sởi. Điều quan trọng là, nếu phụ nữ mang thai, đặc biệt trong ba tháng đầu của thai kỳ, vi rút có thể làm thai nhi bị
chết hoặc bị dị tật.
Tại Mỹ, Trẻ em thường được tiêm vac xin MMR ( Sởi- Quai bị - Rubella ) hai lần trước tuổi dến trường và cũng đã cho thấy hiệu
quả cao trong phòng bệnh. Hiện nay trung tâm y học dự phòng của Mỹ đâ tuyên bố loại hẳn bệnh rubella nhưng vẫn khuyên các
bậc phụ huynh chủng ngừa đầy đủ cho con em họ.
Ngày nay, tại Mỹ, Rubella thường hay xảy ra ở những người trưởng thành , trẻ tuổi chưa được chủng ngừa hơn là ở trẻ em.
1. Triệu chứng :
  • Thời gian ủ bệnh đối với Rubella là 14 - 23 ngày, trung bình là 16 - 18 ngày. Có nghĩa là  bệnh khởi phát từ 2 - 3 tuần sau khi tiếp xuc với nguồn lây ( vi rút ).
  • Triệu  chứng của bệnh Rubella, đặc biệt ở trẻ em là rất nhẹ đến nỗi gần như không được để ý đến. Triệu chứng kéo dài khoảng 2-3 ngày gồm:

  • Sốt nhẹ, khoảng dưới 39°C ( 102.2°F ) hoặc thường thấp hơn :  37.2–37.8°C ( 99–100°F )
  • Đau đầu, chán ăn
  • Nghẹt mũi, chảy mũi nước
  • Mắt viêm đỏ
  • Sưng, đau các hạch ở nền sọ, sau cổ, sau tai
  • Ban Rubella xuất hiện trên mặt ròi lan dần xuống cổ , thân mình và tay chân
  • Ban có thể là đốm hoặc mảng, màu đỏ nhạt, có đường kính 2-3 mm
  • Ban phân bố như ban sởi nhưng thường  ít đỏ hơn,  thưa hơn &  không lan quá rộng như sởi
  • Ban kéo dài dến 5 ngày ( trung bình khoảng 3 ngày )
  • Có thế nga hoặc không
  • Khi ban bay, Vùng da đã mọc ban có thể bong vảy  mịn
  • Ban bay theo tình tự như khi xuất hiện
  • Đau khớp, đặc biệt ở phụ nữ trẻ
  • Hoặc có người có ít hoặc không có triệu chứng ngoài ban và sốt ( Chiếm 2/3 )

    Sốt khoảng 3 ngày, Ban kéo dài khoảng 3 ngày và tối đa là 5 ngày. Hạch Bạch huyết có thể sưng kéo dài 1 ( một ) tuần hoặc hơn, đau khớp có thể kéo dài hơn hai tuần. Trẻ em thường khỏi bệnh hoàn toàn trong vòng một tuần nhưng người lớn có thể kéo dài hơn.

2. Nguyên nhân Và sự lây nhiễm :
  • Rubella gây ra bởi một loại vi rút lây truyền từ người này sang người khác do hắt hơi, ho ( làm bắn tung các giọt dịch nhỏ ra ngoài không khí và lây nhiễm cho người khác khi họ hít phải ), hoặc tiếp xúc trực tiếp với chất tiết đường hô hấp của người bệnh. Một người bị nhiễm Rubella có nhiều khả năng lây cho người khác nhất trong vòng một tuần trước khi ban xuất hiện và một tuần sau khi ban bay
  • Lây từ mẹ sang thai nhi. Những đứa trẻ bị Rubella bẩm sinh ( lây mhiễm từ máu mẹ trong thời kỳ thai nhi ) có thể đào thải vi rút qua nước tiểu và dịch  tiết mũi họng trong vòng 1 năm hoặc hơn ( kể từ sau sinh ) và có thể lây nhiễm cho người chưa được chủng ngừa.

3. Điều tra và chẩn đoán :
    Ban Rubella có thể trông giống ban của một số loại vi rút khác. Bác sỹ thường xác định chẩn đoán bằng các xét nghiệm:
  • Cấy vi rút ( bệnh phẩm lấy từ ngoáy mũi và họng ) hoặc
  • Xét nghiệm máu có thể phát hiện sự hiện diện của các loại kháng thể kháng rubella ( Sự hiện diện này cho thấy rằng người được xét nghiệm máu đã từng hoặc mới nhiễm Rubella hoặc đã tiêm vac xin  rubella ).

4. Biến chứng :
  • Rubella là một bệnh nhiễm vi rút nhẹ. Khi mắc bệnh  một lần thì miễn nhiễm suốt đời.
  • Khoảng 70% Phụ nữ trẻ bị Rubella thường thường bị viêm khớp ngón tay, cổ tay và đầu gối và thường kéo dài khoảng một tháng.
  • Thỉnh thoảng  nhưng hiếm, Rubella có thể gây viêm tai giữa và viêm não.
  • 1/3000 trường hợp có xuất huyết giảm tiểu cầu
  • Phụ nữ mang thai nhiễm Rubella có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến thai nhi. Khoảng 85%  thai nhi của bà mẹ bị nhiễm Rubella trong 3 tháng đầu của thai kỳ bị hội chứng Rubella bẩm sinh ( gồm : Chậm phát triển thể chất và tinh thần, đục thủy tinh thể, điếc, bệnh tim bẩm sinh, dị tật ở các cơ quan khác như gan, lách và tủy xương ). Tuy nhiên, nếu bà mẹ mang thai bị nhiễm Rubella trong những thai kỳ sau thì vẫn nguy hiểm.

5. Điều trị :
    Bệnh thường nhẹ, không có điều trị đặc hiệu và có thể để bệnh nhi tại nhà.
    Các biện pháp điều trị chỉ bao gồm:
  • Uống parcetamol hoặc acetaminophen ( Tylenol ) để hạ sốt và giảm đau ( có thể sử dụng ibuprofen ). Tuyệt đối không dùng Aspirin cho trẻ nhiễm vi rút vì khả năng gây ra hội chứng Reye ( là một hội chứng hiếm nhưng trầm trọng, ảnh hưởng đến máu gan và não thường xảy ra ở trẻ nhỏ và trẻ lớn sau nhiễm siêu vi ). ( xem:  sốt & hướng xử trí )
  • Nghỉ ngơi tại giường nếu cần
  • Báo cho bạn bè và đồng nghiệp, đặc biệt phụ nữ có thai biết về chẩn đoán của bạn
  • Nên cách ly  trẻ bị bệnh trong suốt thời gian lây nhiễm.
  • Phụ nữ mang thai nên tuyệt đối tránh tiếp xúc với nguồn lây. Một khi có tiếp xúc thì phải nhanh chóng tham khảo ý kiến của bác sỹ để nếu trong trường hợp nguời phụ nữ vẫn tiếp tục muốn giữ thai nhi thì có thể được tiêm siêu kháng th kháng Rubella ( hyperimmune globulin # Antibodies ) . Kháng th này có thể làm giảm triệu chứng nhưng không loại bỏ hoàn toàn  “ hội chứng Rubella bẩm sinh

    Cần tham khảo ý kiến của Bác sỹ khi:
  • Khi cháu tiếp xúc với nguồn lây  hoặc có các triệu chứng nghi ngờ của nhiễm Rubella.
  • Cháu sốt quá cao, đau đầu, cứng gáy, đau tai , Rối loạn thị giác xảy ra trong hoặc sau khi bị nhiễm Rubella.
  • Nếu các phụ nữ dự định có thai thì nên kiểm tra lại hồ sơ chủng ngừa. Nên chắc chắn rằng những người này nên được bảo vệ tuyệt đối khỏi Rubella trước khi có thai. Một khi đã mang thai, bà mẹ nên thử một  test  điều tra thông thường  ( A routine screening )  về sự miễn dịch đối với Rubella. Nếu người phụ nữ đó chưa từng tiêm MMR và có khả năng tiếp xúc với nguồn bệnh Rubella, cần tham khảo Bác sỹ ngay lập tức. Xét nghiệm máu có thxác định người đó có miễn dịch với Rubella không ( ? ) Nếu chưa thì người phụ nữ đó nên được chủng MMR ít nhất là một tháng trước khi mang thai.

6. Dự phòng :
  • Trẻ em nên được chủng ngừa với MMR ( Quai bị-_Sởi _ Rubella ) trong khoảng giữa 12-15 tháng tuổi và lặp lại trong khoảng gia 4-6 tuổi, trước tuổi đến trường.
  • Thường thì trẻ nhỏ vẫn được miễn dịich với Rubella từ sau sinh cho đến 6 hoặc 8 tháng tuổi. Nhưng nếu trẻ có nguy cơ tiếp xúc với nguồn lây, thì vc xin có thể được tiêm cho trẻ sớm nhất là vào 6 tháng tuổi. ( ví dụ , Mỹ là nơi hầu như đã thanh toán bệnh Rubella, nhưng trẻ em phải đi nước ngoài thì nên chủng ngừa sớm hơn dự định ). Tuy nhiên, những trẻ này về sau  vẫn phải tiêm lại đúng liều vào đúng lứa tuổi qui định.

    Một số điều cần biết về Tiêm chủng với MMR   ( Rubella Vac xin là vi rút sống đã được làm yếu đi )
    Một người không cần vac xin MMR khi:
  • Đã tiêm đủ hai liều vac xin theo qui định
  • Xét nghiệm máu cho thấy  người đó đã miễn nhiễm với Sởi - Quai bị - Rubella.
    Quý vị nên chủng MMR nếu bạn không đạt hai tiêu chuẩn trên và nếu:
  • Nữ giới đang trước, trong tuổi mang thai
  • Trẻ chưa được chủng liều thứ hai nên được tiêm liều này vào khoảng 11-12 tuổi
  • Để vào các trường Đại học, Cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp
  • Làm việc ở các bệnh viện, cơ sở Y tế, trường học, nhà trẻ …
  • Du lịch nước ngoài ( nếu quý vị là công dân của các nước tiên tiến, nơi mà Rubella đã được thanh toán )
    Không nên chủng MMR cho:
  • Phụ nữ đang mang thai hoặc chuẩn bị mang thai trong vòng 1 tháng tới
  • Những người có cơ địa dị ứng mạnh với gelatin, kháng thể, Neomycine
  • Đối với người bị ung thư, bệnh về máu và những bệnh có ảnh hưởng đến hệ miễn dịch, cần tham khảo ý kiến Bác sỹ trước khi chủng MMR

    Tác dụng phụ của vac xin MMR :
    Hầu như vắc xin này không gây tác dụng phụ. Tuy nhiên, 15% người được chủng bị sốt trong vòng 7-12 ngày sau đó, 5% phát ban nhẹ, một số phụ nữ và thiếu nữ có đau khớp. Ít hơn 1/1.000.000 ( một phần triệu ) có phản ứng dị ứng.
    Trong những năm gàn đây, ngưới ta có báo cáo về mối lo ngại sự liên quan về tính tự kỷ và vc xin MMR. Tuy nhiên các nghiên cứu xa hơn của Hội Nhi khoa Hoa kỳ, Học Viện Y khoa, và trung tâm y học dự phòng đã kết luận rằng không có một bằng chứng khoa học nào về mối liên hệ giữa MMR và tính tự kỷ, Hơn nữa, không có một lợi ích khoa học nào để tách rời các vc xin riêng biệt  ra khỏi MMR. Các tổ chức trên còn lưu ý rằng tính tự kỷ thường phát sinh ở trẻ tuổi từ 18 -30 tháng, gần như đúng vào thời gian  trẻ nhận liều MMR đầu tiên, Sự ngẫu nhiên về thời gian này không nên được hiểu lầm là mối quan hệ giữa nguyên nhân và hậu quả.Một người bị nhiễm Rubella có nhiều khả năng lây cho người khác nhất trong vòng một tuần trước khi ban xuất hiện và một tuần sau khi ban bay

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét