1. Các hormon tác dụng lên tử cung.

1.       Các hormon tác dụng lên tử cung.

4 hormon: oxytocin, PG, estrogen, progesteron

a.  Oxytocin

-       Nguồn gốc: do vùng dưới đồi bài tiết, được dự trữ ở thùy sau tuyến yên.

-       Bản chất: là một peptid có 9 aa, chỉ có aa thứ 8 khác với phân tử ADH (thay arginin bằng leucin).

-       Tác dụng lên tử cung:

s  Có tác dụng co tử cung mạnh khi đang mang thai, đặc biệt càng gần cuối thời kỳ có thai tác dụng co tử cung của oxytocin càng mạnh.

s  Ở người nồng độ oxytocin tăng trong khi đẻ đặc biệt tăng trong giai đoạn cuối.

s  Ở những người đẻ khó do cơn co TC yếu thường tiêm truyền oxytocin để làm tăng cơn co tử cung (đẻ chỉ huy).

b.  PG

-       Nguồn gốc: là sản phẩm bài tiết ở hầu hết các mô trong cơ thể.

-       Bản chất: là một acid béo không no có vòng 5 cạnh và 2 mạch nhánh.

-       Tác dụng lên tử cung: làm co TC, tăng áp lực buồng ối, do đó kích thích chuyển dạ. Thai 1 tháng nếu đặt PG vào âm đạo sẽ kích thích gây co cơ tử cung và đẩy thai ra.

c.   Estrogen

-       Nguồn gốc:

s  Ở phụ nữ bình thường không có thai

o  Estrogen được bài tiết chủ yếu ở buồng trứng, chỉ một lượng rất nhỏ do tuyến vỏ thượng thận.

o  Ở buồng trứng, estrogen do các TB hạt của lớp áo trong của nang noãn bài tiết trong nửa đầu CKKN và nửa sau do hoàng thể bài tiết.

s  Khi có thai, rau thai bài tiết một lượng lớn estrogen.

-       Bản chất: là hợp chất steroid và được tổng hợp ở buồng trứng từ cholesterol và cũng có thể từ acetyl coenzym A.

-       Tác dụng lên tử cung:

s  Làm tăng kích thước TC ở tuổi dậy thì và khi có thai.

s  Kích thích phân chia lớp nền- lớp tái tạo ra lớp chức năng trong nửa đầu CKKN.

s  Tăng tạo các mạch máu mới ở lớp chức năng và làm cho các mạch máu này trở thành các ĐM xoắn cung cấp máu cho lớp niêm mạc chức năng. Tăng lưu lượng máu đến lớp niêm mạc chức năng.

s  Kích thích sự phát triển của tuyến niêm mạc. Tăng tạo glycogen chứa trong tuyến nhưng không bài tiết.

s  Tăng khối lượng tử cung, tăng hàm lượng actin và myosin trong cơ đặc biệt trong thời kỳ có thai.

s  Tăng co bóp tử cung, tăng tính nhạy cảm của TC với oxytocin.

d.  Progesteron

-       Nguồn gốc:

s  Ở phụ nữ không có thai:

o  Được bài tiết chủ yếu từ hoàng thể trong nửa sau của CKKN.

o  Ở nửa đầu của CKKN nang noãn và tuyến vỏ thượng thận chỉ bài tiết một lượng rất nhỏ progesteron.

s  Khi có thai rau thai bài tiết một lượng lớn progesteron.

-       Bản chất: là một hợp chất steroid được tổng hợp từ cholesterol hoặc acetyl- CoA.

-       Tác dụng lên tử cung:

s  Tác dụng quan trọng nhất là kích thích sự bài tiết ở niêm mạc TC vào nửa sau của CKKN. Dưới tác dụng của progesteron:

o  Niêm mạc TC của lớp chức năng được tăng sinh do tác dụng của estrogen nay được biến đổi trở thành cấu trúc có khả năng bài tiết.

o  Các tuyến của niêm mạc TC dài ra, cuộn lại cong queo và bài tiết glycogen.

o  Tác dụng này có ý nghĩa quan trọng là chuẩn bị niêm mạc TC ở trạng thái sẵn sàng đón trứng đã thụ tinh vào làm tổ.

s  Làm giảm co bóp TC do đó ngăn cản việc đẩy trứng đã thụ tinh ra ngoài và tạo môi trường yên ổn cho bào thai phát triển.