Bệnh dịch hạch: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị

1. Bệnh dịch hạch là gì ?

• Là một bệnh truyền nhiễm rất nguy hiểm do vi khuẩn Yersinia pestis gây ra. Bệnh lây truyền chủ yếu từ động vật gặm nhấm (chuột, thỏ..) qua người bởi bọ chét.
• Trên thế giới đến nay đã xảy ra ba đại dịch hạch và con số người chết là từ 50 đến 100 triệu người mỗi lần có đại dịch xảy ra.
• Đến năm 1894, Alexandre Yersin và Kitasato đã phân lập được vi khuẩn gây bệnh dịch hạch để làm cơ sở cho biện pháp điều trị bệnh hiệu quả ngày nay.

2. Phương thức lây truyền bệnh dịch hạch.

• Phổ biến nhất là qua trung gian bọ chét, đặc biệt là Xenopsylla cheopis: Bọ chét hút máu vật chủ, vi khuẩn dịch hạch nhân lên trong tiền dạ dày (proventriculus) của bọ chét làm tắc nghẽn tiêu hóa. Khi chuyển sang đốt vật chủ mới thì vi khuẩn sẽ theo vết đốt vào cơ thể vật chủ mới và như vậy xảy ra sự lan truyền bệnh.
• Dịch hạch có thể lây lan trực tiếp từ người sang người qua bọ chét Pulex irritans.
• Lan truyền trực tiếp từ vật chủ bệnh sang vật chủ lành không qua trung gian của bọ chét như:
  • Hít vào trực tiếp vi khuẩn dịch hạch tồn tại trong không khí do tiếp xúc “đối mặt” với dịch hạch thể phổi hoặc vật chủ chết vì dịch hạch.
  • Vi khuẩn dịch hạch xâm nhập trực tiếp qua da có hoặc không có tổn thương như tiếp xúc tay trực tiếp vào động vật bị bệnh, nhân viên các phòng xét nghiệm về vi khuẩn dịch hạch, động vật nuôi trong nhà (thường gặp nhất là mèo) cắn hoặc cào.

3. Các thể của bệnh dịch hạch và triệu chứng.

a. Thể hạch:

• Phát bệnh đột ngột, rét run, sốt cao trên 38 độ C
• Nổi hạch ở bẹn, nách, cổ.
• Nếu không được điều trị sẽ diễn biến sang các thể còn lại.

b. Thể phổi – thể đáng sợ nhất :

• Tiến triển nhanh và lây lan cao. Bệnh nhân sốt cao, rét run, đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, bứt rứt.
• Khoảng 24 giờ sau bệnh nhân sẽ thấy đau tức ngực, khó thở, thở nhanh nông.
• Ho có đờm nhầy và loãng sau đặc dần, có máu hoặc có nước bọt.

c. Thể nhiễm trùng huyết :

• Bệnh nhân sốt cao 40-41 độ C, rét run đau đầu dữ dội, tiêu chảy và nôn mửa nhiều lần.
• Bệnh nhân hốt hoảng, vật vã, kích động, nói sảng, thở nhanh nông…

d. Dịch hạch thể màng não:

• Ít gặp, thường xuất hiện đi sau thể hạch, thể nhiễm trùng huyết.

4. Chữa trị và phòng chống bệnh dịch hạch.

• Vệ sinh môt trường, cải thiện nhà cửa, kho bãi nơi làm việc.
• Cất giữ lương thực cho người, gia súc kín đáo, tránh để chuột có nguồn thực phẩm để sinh sôi.
• Diệt chuột, bọ chét.(đặt bẫy, phun thuốc, nuôi mèo, rắn, chim để bắt chuột và các biện pháp khác…tùy bạn sáng tạo)
• Khám và thông báo ngay cho cơ quan y tế khi có biểu hiện bệnh.
• Hiện nay tại Việt Nam không chủ trương chích ngừa bệnh dịch hạch vì hiệu quả phòng bệnh thấp.
• Để điều trị dịch hạch, hãy đến cơ sở y tế để điều trị trong thời gian sớm nhất. Bệnh hoàn toàn có thể chữa trị được nếu được phát hiện sớm.
• Một điều lưu ý là khi đang có dịch hạch xảy ra không cần chú trọng diệt chuột mà ưu tiên hàng đầu là diệt bọ chét.