Dậy thì sớm :nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
Dậy thì sớm ở một số trẻ em là một quá trình
phức tạp được gọi là điều chỉnh trục dưới đồi-tuyến yên-sinh dục (HPG)
khi xảy ra ở tuổi dậy thì.
Tuổi dậy thì thường bắt đầu ở trẻ em gái ở độ tuổi từ 8 và 12 và ở các bé trai ở độ tuổi từ 9 và 14. Tuổi dậy thì sớm là tuổi dậy thì bắt đầu trước khi cho bé gái 8 tuổi và trước khi cho bé trai 9 tuổi.
Nguyên nhân của dậy thì sớm thường có thể không được tìm thấy. Hiếm khi, các điều kiện như nhiễm trùng, rối loạn nội tiết tố, các khối u, những bất thường não hoặc chấn thương có thể gây dậy thì sớm. Điều trị dậy thì sớm thường bao gồm các thuốc làm chậm phát triển hơn.
Trẻ gái
Thực hiện một cuộc hẹn với bác sĩ của con quý vị cho một đánh giá nếu con có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng của dậy thì sớm.
Não bắt đầu quá trình. Một phần của não gọi là vùng dưới đồi sản xuất gonadotropin-releasing hormone (Gn-RH).
Các hormone tuyến yên phát hành thêm. Gn-RH chỉ huy tuyến yên – một tuyến hình nhỏ đậu của bộ não – phát hành thêm hai kích thích tố: luteinizing hormone (LH) và hormone kích thích nang trứng (VSATTP).
Hormone sinh dục được sản xuất. LH và FSH làm cho buồng trứng sản xuất kích thích tố tham gia vào sự tăng trưởng và phát triển các đặc điểm tình dục nữ (estrogen) và tinh hoàn để sản xuất hormon chịu trách nhiệm cho sự tăng trưởng và phát triển các đặc điểm tình dục nam (testosterone). Các tuyến thượng thận cũng bắt đầu sản xuất estrogen và testosterone.
Thay đổi vật lý xảy ra. Việc sản xuất estrogen và testosterone gây ra những thay đổi vật lý của tuổi dậy thì.
Lý do quá trình này bắt đầu sớm trong một số trẻ em phụ thuộc vào loại dậy thì sớm: Dậy thì sớm hoặc dậy thì sớm trung tâm ngoại vi.
Dậy thì sớm trung ương
Thường không có nguyên nhân nhận dạng cho các loại dậy thì sớm.
Trong dậy thì sớm trung tâm, toàn bộ trục HPG bắt đầu quá sớm. Mặc dù chúng bắt đầu sớm hơn, mô hình và thời gian của các bước trong quá trình này là khác thường. Đối với phần lớn trẻ em với tình trạng này, không có vấn đề y tế cơ sở và không có lý do nhận dạng cho trục HPG khi nó bắt đầu.
Trong trường hợp hiếm hoi, những điều sau đây có thể gây dậy thì sớm trung ương:
Một khối u trong não hoặc dây cột sống (hệ thống thần kinh trung ương).
Bị nhiễm trùng, chẳng hạn như viêm não hay viêm màng não.
Một khiếm khuyết trong hiện tại bộ não khi sinh, chẳng hạn như sự tích tụ chất lỏng dư thừa (tràn dịch não) hoặc khối u không phải ung thư (hamartoma).
Bức xạ vào não hay cột sống.
Tổn thương não hoặc dây cột sống.
Sự tắc nghẽn dòng máu chảy tới (thiếu máu cục bộ) não.
Hội chứng McCune-Albright – một căn bệnh di truyền có ảnh hưởng đến xương, màu da và gây ra vấn đề nội tiết.
Tăng sản thượng thận bẩm sinh – một nhóm các rối loạn di truyền liên quan đến sản xuất nội tiết tố bất thường của tuyến thượng thận
Suy giáp – một tình trạng mà tuyến giáp không sản xuất đủ hormone.
Dậy thì sớm ngoại vi
Estrogen hoặc testosterone trong cơ thể của trẻ gây ra loại dậy thì sớm.
Dậy thì sớm ngoại vi là ít phổ biến hơn so với dậy thì sớm trung tâm, sẽ xảy ra mà không có sự tham gia của Gn-RH. Thay vào đó, nguyên nhân là phát hành của estrogen hay testosterone vào cơ thể vì vấn đề với buồng trứng, tinh hoàn, tuyến thượng thận hoặc tuyến yên.
Trong cả hai gái và trai, sau đây có thể dẫn đến dậy thì sớm bị ngoại vi:
Một khối u ở tuyến thượng thận hoặc trong tuyến yên tiết ra estrogen hoặc là testosterone.
Hội chứng McCune-Albright.
Tiếp xúc với các nguồn bên ngoài của estrogen hay testosterone, chẳng hạn như các loại kem hoặc thuốc mỡ.
Dậy thì sớm ngoại vi ở trẻ gái cũng có thể được kết hợp với:
Một khối u trong các tế bào sản xuất tinh trùng (tế bào mầm), hoặc trong các tế bào mà sản xuất testosterone (tế bào Leydig).
Gene đột biến – một rối loạn hiếm gặp gọi là gonadotropin, là do một khiếm khuyết ở gen, có thể dẫn đến việc sản xuất ban đầu của testosterone ở các bé trai, thường là ở độ tuổi từ 1 đến 4.
Điều trị dậy thì sớm trung ương
Hầu hết trẻ em bị dậy thì sớm trung tâm, trong đó không có điều kiện y tế cơ sở, có thể điều trị hiệu quả bằng thuốc. Điều trị này, được gọi là điều trị St-RH, thường bao gồm một mũi tiêm thuốc hàng tháng, như leuprolide, dừng trục HPG và chậm phát triển hơn nữa. Đứa trẻ tiếp tục nhận được thuốc này cho đến khi đến tuổi bình thường của tuổi dậy thì. Một khi dừng thuốc, quá trình dậy thì bắt đầu lại.
Điều trị tình trạng y tế cơ sở
Nếu một điều kiện y tế đang gây dậy thì sớm của trẻ, điều trị các điều kiện đó là cần thiết để ngăn chặn sự tiến bộ của tuổi dậy thì. Ví dụ, nếu một đứa trẻ có một khối u sản xuất các hormon và gây dậy thì sớm, sự tiến triển của tuổi dậy thì thường sẽ dừng lại khi khối u được phẫu thuật cắt bỏ.
Đối phó và hỗ trợ
Trẻ em bắt đầu tuổi dậy thì sớm có thể cảm nhận khác nhau từ các đồng nghiệp, có thể gây ra các vấn đề xã hội và cảm xúc như lòng tự trọng thấp, trầm cảm và lạm dụng thuốc. Là cha mẹ, cũng có thể có vấn đề đối phó với sự phát triển sớm của trẻ.
Nếu con hoặc các thành viên khác của gia đình đang gặp khó khăn trong đối phó, tìm kiếm sự tư vấn. Tư vấn tâm lý có thể giúp gia đình hiểu rõ hơn và xử lý các cảm xúc, những vấn đề và thách thức đi cùng với dậy thì sớm. Nếu có thắc mắc hoặc muốn hướng dẫn về cách tìm một cố vấn có trình độ, nói chuyện với một thành viên của nhóm chăm sóc sức khỏe.
Giữ tránh nguồn bên ngoài của estrogen và testosterone – thuốc theo toa cho người lớn trong nhà, bổ sung chế độ ăn uống có chứa estrogen hay testosterone, ví dụ.
Khuyến khích duy trì một trọng lượng khỏe mạnh
Định nghĩa về bệnh dậy thì sớm
Tuổi dậy thì là khi thay đổi cơ thể của một đứa trẻ thành một người trưởng thành. Nó bao gồm sự tăng trưởng nhanh chóng của xương và cơ bắp, những thay đổi về hình dạng cơ thể và kích thước, phát triển khả năng của cơ thể để sinh sản.Tuổi dậy thì thường bắt đầu ở trẻ em gái ở độ tuổi từ 8 và 12 và ở các bé trai ở độ tuổi từ 9 và 14. Tuổi dậy thì sớm là tuổi dậy thì bắt đầu trước khi cho bé gái 8 tuổi và trước khi cho bé trai 9 tuổi.
Nguyên nhân của dậy thì sớm thường có thể không được tìm thấy. Hiếm khi, các điều kiện như nhiễm trùng, rối loạn nội tiết tố, các khối u, những bất thường não hoặc chấn thương có thể gây dậy thì sớm. Điều trị dậy thì sớm thường bao gồm các thuốc làm chậm phát triển hơn.
Triệu chứng dậy thì sớm
Các dấu hiệu và triệu chứng của dậy thì sớm bao gồm phát triển trong các bước sau trước khi 8 tuổi ở nữ và trước 9 tuổi ở bé trai.Trẻ gái
- Vú tăng trưởng.
- Kinh nguyệt.
- Mở rộng tinh hoàn và dương vật.
- Râu (thường phát triển đầu tiên trên môi trên).
- Tăng cường tiếng nói.
- Lông mu hoặc nách.
- Tăng trưởng nhanh.
- Mụn trứng cá.
- Mùi cơ thể người lớn.
Thực hiện một cuộc hẹn với bác sĩ của con quý vị cho một đánh giá nếu con có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng của dậy thì sớm.
Nguyên nhân gây dậy thì sớm
Để hiểu rõ nguyên nhân gây dậy thì sớm ở một số trẻ em, là hữu ích để biết những gì gây ra ở tuổi dậy thì bắt đầu. Một quá trình phức tạp được gọi là điều chỉnh trục dưới đồi-tuyến yên-sinh dục (HPG) khi xảy ra ở tuổi dậy thì. Quá trình này bao gồm các bước sau:Não bắt đầu quá trình. Một phần của não gọi là vùng dưới đồi sản xuất gonadotropin-releasing hormone (Gn-RH).
Các hormone tuyến yên phát hành thêm. Gn-RH chỉ huy tuyến yên – một tuyến hình nhỏ đậu của bộ não – phát hành thêm hai kích thích tố: luteinizing hormone (LH) và hormone kích thích nang trứng (VSATTP).
Hormone sinh dục được sản xuất. LH và FSH làm cho buồng trứng sản xuất kích thích tố tham gia vào sự tăng trưởng và phát triển các đặc điểm tình dục nữ (estrogen) và tinh hoàn để sản xuất hormon chịu trách nhiệm cho sự tăng trưởng và phát triển các đặc điểm tình dục nam (testosterone). Các tuyến thượng thận cũng bắt đầu sản xuất estrogen và testosterone.
Thay đổi vật lý xảy ra. Việc sản xuất estrogen và testosterone gây ra những thay đổi vật lý của tuổi dậy thì.
Lý do quá trình này bắt đầu sớm trong một số trẻ em phụ thuộc vào loại dậy thì sớm: Dậy thì sớm hoặc dậy thì sớm trung tâm ngoại vi.
Dậy thì sớm trung ương
Thường không có nguyên nhân nhận dạng cho các loại dậy thì sớm.
Trong dậy thì sớm trung tâm, toàn bộ trục HPG bắt đầu quá sớm. Mặc dù chúng bắt đầu sớm hơn, mô hình và thời gian của các bước trong quá trình này là khác thường. Đối với phần lớn trẻ em với tình trạng này, không có vấn đề y tế cơ sở và không có lý do nhận dạng cho trục HPG khi nó bắt đầu.
Trong trường hợp hiếm hoi, những điều sau đây có thể gây dậy thì sớm trung ương:
Một khối u trong não hoặc dây cột sống (hệ thống thần kinh trung ương).
Bị nhiễm trùng, chẳng hạn như viêm não hay viêm màng não.
Một khiếm khuyết trong hiện tại bộ não khi sinh, chẳng hạn như sự tích tụ chất lỏng dư thừa (tràn dịch não) hoặc khối u không phải ung thư (hamartoma).
Bức xạ vào não hay cột sống.
Tổn thương não hoặc dây cột sống.
Sự tắc nghẽn dòng máu chảy tới (thiếu máu cục bộ) não.
Hội chứng McCune-Albright – một căn bệnh di truyền có ảnh hưởng đến xương, màu da và gây ra vấn đề nội tiết.
Tăng sản thượng thận bẩm sinh – một nhóm các rối loạn di truyền liên quan đến sản xuất nội tiết tố bất thường của tuyến thượng thận
Suy giáp – một tình trạng mà tuyến giáp không sản xuất đủ hormone.
Dậy thì sớm ngoại vi
Estrogen hoặc testosterone trong cơ thể của trẻ gây ra loại dậy thì sớm.
Dậy thì sớm ngoại vi là ít phổ biến hơn so với dậy thì sớm trung tâm, sẽ xảy ra mà không có sự tham gia của Gn-RH. Thay vào đó, nguyên nhân là phát hành của estrogen hay testosterone vào cơ thể vì vấn đề với buồng trứng, tinh hoàn, tuyến thượng thận hoặc tuyến yên.
Trong cả hai gái và trai, sau đây có thể dẫn đến dậy thì sớm bị ngoại vi:
Một khối u ở tuyến thượng thận hoặc trong tuyến yên tiết ra estrogen hoặc là testosterone.
Hội chứng McCune-Albright.
Tiếp xúc với các nguồn bên ngoài của estrogen hay testosterone, chẳng hạn như các loại kem hoặc thuốc mỡ.
Dậy thì sớm ngoại vi ở trẻ gái cũng có thể được kết hợp với:
- U nang buồng trứng.
- Các khối u buồng trứng.
Một khối u trong các tế bào sản xuất tinh trùng (tế bào mầm), hoặc trong các tế bào mà sản xuất testosterone (tế bào Leydig).
Gene đột biến – một rối loạn hiếm gặp gọi là gonadotropin, là do một khiếm khuyết ở gen, có thể dẫn đến việc sản xuất ban đầu của testosterone ở các bé trai, thường là ở độ tuổi từ 1 đến 4.
Điều trị dậy thì sớm
Điều trị dậy thì sớm phụ thuộc vào nguyên nhân.Điều trị dậy thì sớm trung ương
Hầu hết trẻ em bị dậy thì sớm trung tâm, trong đó không có điều kiện y tế cơ sở, có thể điều trị hiệu quả bằng thuốc. Điều trị này, được gọi là điều trị St-RH, thường bao gồm một mũi tiêm thuốc hàng tháng, như leuprolide, dừng trục HPG và chậm phát triển hơn nữa. Đứa trẻ tiếp tục nhận được thuốc này cho đến khi đến tuổi bình thường của tuổi dậy thì. Một khi dừng thuốc, quá trình dậy thì bắt đầu lại.
Điều trị tình trạng y tế cơ sở
Nếu một điều kiện y tế đang gây dậy thì sớm của trẻ, điều trị các điều kiện đó là cần thiết để ngăn chặn sự tiến bộ của tuổi dậy thì. Ví dụ, nếu một đứa trẻ có một khối u sản xuất các hormon và gây dậy thì sớm, sự tiến triển của tuổi dậy thì thường sẽ dừng lại khi khối u được phẫu thuật cắt bỏ.
Đối phó và hỗ trợ
Trẻ em bắt đầu tuổi dậy thì sớm có thể cảm nhận khác nhau từ các đồng nghiệp, có thể gây ra các vấn đề xã hội và cảm xúc như lòng tự trọng thấp, trầm cảm và lạm dụng thuốc. Là cha mẹ, cũng có thể có vấn đề đối phó với sự phát triển sớm của trẻ.
Nếu con hoặc các thành viên khác của gia đình đang gặp khó khăn trong đối phó, tìm kiếm sự tư vấn. Tư vấn tâm lý có thể giúp gia đình hiểu rõ hơn và xử lý các cảm xúc, những vấn đề và thách thức đi cùng với dậy thì sớm. Nếu có thắc mắc hoặc muốn hướng dẫn về cách tìm một cố vấn có trình độ, nói chuyện với một thành viên của nhóm chăm sóc sức khỏe.
Phòng chống dậy thì sớm
Một số các yếu tố nguy cơ dậy thì sớm, chẳng hạn như giới tính và chủng tộc, không thể tránh khỏi. Nhưng, có những điều có thể làm để giảm nguy cơ của trẻ phát triển dậy thì sớm, bao gồm:Giữ tránh nguồn bên ngoài của estrogen và testosterone – thuốc theo toa cho người lớn trong nhà, bổ sung chế độ ăn uống có chứa estrogen hay testosterone, ví dụ.
Khuyến khích duy trì một trọng lượng khỏe mạnh
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét